Verzorging Muskusschildpad

  • 1. Algemeen

    Wetenschappelijke naam Sternotherus odoratus
    Grootte tot 15 cm
    Terrarium 100x50x60 CM
    Herkomst Zuidelijk Verenigde Staten
    Biotoop Tropisch moeras
    Lampen UV noodzakelijk
    Temperatuur 25 tot 35 graden
    Voeding Insecten, ongewervelden, plantaardig
    Voortplanting Eierleggend
    Leeftijd tot 25 jaar
  • 2. Wetgeving

    De muskusschildpad is opgenomen in de CITES appendix II
    De dieren mogen dus in beperkte mate geëxporteerd worden uit hun natuurlijke leefgebied.

    Er is geen vergunning nodig om een muskusschildpad te houden of te verkopen.
    Om de dieren in gevangenschap te mogen houden moet men wel in het bezit zijn van een verklaring van herkomst. Na aanschaf van een muskusschildpad moet de overdrachtsverklaring van de kweker, of het bonnetje van de winkel waar het dier gekocht is, bewaard worden als bewijs van legale aankoop.

  • 3. Uiterlijk

    Een donkergekleurde, klein blijvende waterschildpad. Volwassen muskusschildpadden worden ongeveer 14 centimeter groot.
    Muskusschildpadden hebben een hoog, bol schild, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de sierschildpadden uit het geslacht Trachemys die wat platter van bouw zijn.
    Jonge dieren hebben over de kop 2 crèmekleurige of gele strepen lopen. Het rugschild van jonge dieren is voorzien van 3 opstaande lengterichels.
    De kopstrepen worden donkerder naarmate de dieren ouder worden, en de richels op het schild verdwijnen met de groei, waardoor het schild geheel glad word.
    Het buikschild (plastron) is klein en de schildpad lijkt moeilijk in zijn eigen schild te passen.
    Muskusschildpadden zijn geslachtsrijp rond hun vijfde levensjaar en kunnen 20 tot 25 jaar oud worden in gevangenschap.

  • 4. Verspreidingsgebied

    Muskusschildpadden komen voor in het oosten en zuidoosten van de Verenigde Staten.
    De dieren bewonen langzaam stromende rivieren, en komen voor in meren en moerassen.
    Goed zwemmen kunnen de dieren niet, muskusschildpadden bewegen zich eerder lopend voort over de bodem. Met hun voorpoten graven ze tussen stenen en wortels, op zoek naar voedsel.

  • 5. Huisvesting gevangenschap

    Muskusschildpadden kunnen het beste gehuisvest worden in een aquarium of aqua-terrarium van minimaal 80 Centimeter lang voor 1 enkel dier. Groter is uiteraard beter als dit mogelijk is, het zijn actieve dieren die de hele dag door het verblijf heen bewegen op zoek naar voeding. Voor ieder extra dier wat gehouden word moet het verblijf ongeveer 20% groter zijn. Voor een paartje dieren gebruikt u dus het beste een aqua-terrarium van 100 x 50 x 60 Centimeter

    Zorg voor een waterdiepte van minimaal 2 keer de lengte van de schildpad zelf.
    De bodem van het aquarium kan het beste met grof grind bedekt worden. Dit maakt ietwat lastiger schoon, maar is voor de dieren veel prettiger om voedsel tussen te zoeken.
    Zorg voor een droge zonplek onder een warmtelamp, liefst een lamp die ook UVB straling afgeeft.
    Muskusschildpadden hebben geen hele hoge behoefte aan UV straling, maar kwaad kan het absoluut niet. Zorg voor een bodemtemperatuur van ongeveer 30 graden onder de lamp. Het water bijverwarmen is niet nodig als een goede lamp in een afgesloten terrarium wordt gebruikt.
    Als er volwassen dieren van verschillende geslachten worden gehouden, zorg dan voor een mogelijkheid om eventuele eitjes af te kunnen zetten. Een zandeilandje met een diepte van ongeveer een centimeter of 10 is voldoende voor de vrouwtjes om hun eitjes in te begraven.
    Waterverwarming is niet noodzakelijk als er een warmtelamp in het verblijf word gebruikt.

    Een filter om het water schoon te houden is aan te raden, maar alsnog zal wekelijks ongeveer de helft van het water moeten worden ververst.

    Verdere inrichting kan bestaan uit stronken hout of grote stenen. Waterplanten kunnen ook aangebracht worden, maar worden door de schildpadden meestal losgewoeld, of opgegeten.

  • 6. Hanteren

    Waterschildpadden kunnen het beste vastgepakt worden aan de achterzijde van het lichaam.
    Houd de dieren goed vast als ze verplaatst moeten worden. De dieren zijn verrassend sterk in hun poten en kunnen zich onverwacht vooruit duwen en zo onverhoopt op de grond belanden.
    Tijdens het schoonmaken van het verblijf, of het verplaatsen van de dieren kunnen ze het beste in een emmer of grote plastic bak gezet worden.
    Muskusschildpadden die worden gehanteerd, of dieren die ergens van schrikken of kort gestressed worden laten als verdediging een stinkende stof uit hun geurklieren los die eventuele belagers moet afschrikken.

  • 7. Voeding

    Muskusschildpadden zijn overwegend carnivoor, maar willen af en toe best en hapje plantaardig materiaal meepakken.
    Onder andere waterplanten zoals hoornblad, Amerikaanse waterpest, eendekroos en cabomba zijn goed te gebruiken als voeding en zijn ook nog eens decoratief in het aquarium (al is het soms maar kort)
    Paksoi, wilde sla ( veldsla, rucola, romaine, lollo rosso, ijsbergsla), witlof, roodlof, bietenblad, tuinkers, postelein en meer bladgroenten zijn geschikt.
    Vrijwel alle groenten en fruit die wij zelf eten kunnen gevoerd worden.

    Koolsoorten (rode kool, spruitjes, spitskool) kunnen bij overmatige consumptie problemen veroorzaken aan de schildklier.
    Groenten die oxaalzuur bevatten (zoals wortelen, broccoli, peterselie en spinazie) onttrekken calcium uit het lichaam. Deze groenten bevatten wel weer bijvoorbeeld andere stoffen die wel goed zijn voor de schildpad.
    Gevarieerde voeding aanbieden is dus raadzaam.

    Veel schildpadden ontwikkelen een bepaalde voorkeur voor sommige groenten en fruit, vaak zijn bittere groenten en geel of rood gekleurde groenten favoriet.

    Aangezien de dieren in het water hun voedsel nuttigen kan het gebeuren dat bij het voeren van sommige soorten zacht fruit en groentes het water erg vuil word. Houd hier rekening mee, zodat er een grote waterverversing ingepland word als er iets gevoerd is wat erg veel vuil veroorzaakt.

    In het wild eten muskusschildpadden voornamelijk wormen en larven van insecten.
    In gevangenschap kan het dieet bestaan uit onder andere: Regenwormen, muggelarven (rode, witte en zwarte) slakken en insecten zoals krekels, sprinkhanen, meelwormen en meer.
    Aangezien de dieren van nature ook aas eten is het heel goed mogelijk om enkel maar ontdooide diepvriesvoeding te verstrekken.
    Vlees en vis, zoals runderhart, kippelever en spiering kan ook heel goed gevoerd worden. Er moet wel rekening gehouden worden met het lage aandeel calcium in de voedingsmiddelen. Zorg voor voldoende calcium in het dieet van uw schildpad om gezondheidsproblemen te voorkomen. Zorg voor een stuk sepia in het verblijf waar de dieren naar behoefte aan kunnen knabbelen.

    Net als met zacht fruit raakt het water van de dieren erg snel vervuild na het voeren van bijvoorbeeld lever of vis, dus ook hierbij is het verstandig om rekening te houden met schoonmaakbeurten.

    Bij de terrariumspeciaalzaak zijn tegenwoordig van verschillende fabrikanten droogvoeders te verkrijgen die speciaal voor waterschildpadden zijn ontwikkeld.
    Deze droogvoeding is geheel compleet, er hoeft dus in principe niets bijgevoerd te worden als u deze korrels gebruikt.
    Daarnaast vervuilen deze korrels het water veel minder bij het voeren en zijn deze in verschillende maten te verkrijgen voor verschillende formaten schildpadden.

  • 8. Winterrust

    In de wintermaanden kunnen muskusschildpadden een stuk koeler gehouden worden.
    Het is niet strikt noodzakelijk om de dieren in winterrust te doen.
    Mocht u een paartje hebben en willen kweken met de dieren is het wel aan te raden, omdat in de wintermaanden bij en koelere temperatuur de eitjes bij het vrouwtje beter ontwikkelen en de spermakwaliteit van het mannetje beter word.

    Houd de dieren dan de wintermaanden gewoon in het terrarium, maar houd de lamp boven het landgedeelte uit.
    Een maand of 2 op kamertemperatuur is voor de meeste muskusschildpadden voldoende. Dieren uit het noordelijke gedeelte van het verspreidingsgebied kunnen veel kouder gehouden worden, maar aangezien vaak niet bekend is waar de dieren precies vandaan komen is kamertemperatuur de veiligste oplossing.
    In deze periode eten de dieren aanzienlijk minder en zijn uiteraard een stuk rustiger qua gedrag.
    Als u beslist om uw dieren een winterrust te geven, weeg de dieren dan elke 1 a 2 weken. Nemen de dieren drastisch in gewicht af, breek de rustperiode dan af. Gewichtsafname kan wijzen op gezondheidsproblemen. Als de dieren in gewicht afnemen moeten ze weer gewoon gevoerd worden en bij vermoeden van andere gezondheidsproblemen kunt u het beste contact opnemen met een dierenarts.

  • 9. Voortplanting

    De voortplanting van muskusschildpadden is seizoensgebonden.
    Volwassen dieren zijn meestal ongeveer een jaar of 5 oud, mannetjes zijn vaak iets later geslachtsrijp dan vrouwtjes, meestal na een jaar of 7.
    De eisprong bij het vrouwtje vindt plaats tussen april en juli, succesvolle paringen vinden het meest plaats tussen Mei en Juni.

    Als na de winterrust de lente aanbreekt gaan de mannetjes actief op zoek naar bereidwillige vrouwtjes.
    Om een vrouwtje tot paren te bewegen duwt en port het geïnteresseerde mannetje tegen het schild en de kop van het vrouwtje om zijn bedoelingen duidelijk te maken.

    Enkele weken na de daadwerkelijke paring legt het vrouwtje haar eitjes, over het algemeen bestaan nesten uit 1 tot 7 eitjes per legsel en een vrouwtje kan in een goed seizoen 2 tot 3 legsels produceren.
    Drachtige vrouwtjes komen wat vaker dan normaal aan land om te zonnen. De hogere lichaamstemperatuur zorgt er voor dat de eitjes sneller ontwikkelen in het lichaam.Om de schalen voor de eitjes te kunnen maken hebben drachtige vrouwtjes uiteraard een hoge behoefte aan calcium in hun dieet.
    Vrouwtjes zijn in staat om sperma van eerdere paringen op te slaan en kunnen een jaar na een paring nog steeds bevruchte legsels produceren.

    Zorg in het terrarium voor een nestgelegenheid voor het vrouwtje, een zandeilandje met een diepte van ongeveer 10 centimeter waar zij haar eitjes kan begraven.

    Om zeker te zijn van een zo succesvol mogelijke uitkomst, kunt u het beste de eitjes verwijderen en in een broedstoof plaatsen bij een gemiddelde temperatuur van ongeveer 28 graden. Als substraat om de eitjes uit te broeden kunt u gebruik maken van licht vochtig vermiculiet of perliet, dit materiaal is goed schoon en vochtig te houden.
    Na 110 tot 120 dagen zullen de bevruchte eitjes uitkomen en de kleine schildpadjes kunnen dan opgekweekt worden in een verblijf gelijk aan dat van de ouderdieren, hooguit iets kleiner.

    De jonge dieren kunnen gevoerd worden met hetzelfde dieet als de ouderdieren. Tijdens het opkweken kunnen de jonge dieren het beste in kleine groepjes gehouden worden. Het lijkt er op dat jonge schildpadden in groepen beter gestimuleerd worden om te gaan eten.

  • 10. Ziektes

    Uiteraard kunnen muskusschildpadden ook ziek worden, net als ieder ander dier.

    Aanwijzingen voor mogelijke ziekten kunnen zijn:

    Lusteloos gedrag, slechte eetlust en weinig bewegen (bij een normaliter actief dier).

    Moeilijk ademen, met de bek open ademhalen of scheef zwemmen, dit kan wijzen op luchtweginfecties.

    Braken of regurgiteren (opgeven) van voedsel.

    Afwijkende ontlasting, diarree, abnormaal ruikende ontlasting, of helemaal geen ontlasting.
    Deze symptomen kunnen wijzen op een besmetting met darmparasieten of een bacteriële infectie.

    Vlekken op de huid of het schild, die kunnen wijzen op schimmel of bacteriële infecties.

    Ziektes kunnen zich ook op andere manieren manifesteren. Als de schildpad ander gedrag vertoont dan wat hierboven beschreven is, laat het ons even weten, wij kunnen misschien verder helpen en eventueel doorverwijzen naar een dierenarts.